خبری که به زعم بسیاری از تحلیل‌گران نه یک تصمیم اقتصادی بلکه یک عملکرد کاملا سیاسی بود و در پاسخ به شرایط ایجاد شده برای ایران در جهان اعلام شد.
مدیر عامل شرکت فرانسوی توتال که یکی از بزرگترین و مطرح‌ترین شرکت‌های جهان در صنعت نفت و گاز است در مصاحبه‌ای گفت: هم اکنون ریسک سرمایه‌گذاری در ایران بسیار زیاد است و به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم سرمایه‌گذاری خود را در این کشور متوقف کنیم و از پذیرفتن طرح‌های تازه امتناع کنیم.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار شبکه خبری فرانسه مبنی بر اعمال نظر نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه، برای خروج ایران در حمایت از طرح تشدید تحریم‌های آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران گفت: دولت فرانسه شرکت توتال را مجبور به خروج از ایران نکرده است.
این تصمیم را مقامات شرکت توتال بر مبنای مصالح اقتصادی خود گرفتند و تا زمانی که تنش غرب با ایران بر سر مسئله هسته‌ای به پایان برسد ما بر تصمیم خود استوار خواهیم بود.
شایان ذکر است پیش از این نیز شرکت شل در اثر تحریم‌های غرب علیه ایران از حضور در صنعت نفت ایران و توسعه فازهایی از پارس جنوبی سر باز زد. مدیر عامل شل نیز دلیل این کناره‌گیری را مسائل سیاسی خواند و تاکید کرد: تا حل شدن این تنش نمی‌تواند در صنعت نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند.
شل اما از کشور ایران خواست تا به این شرکت اجازه دهد بعد از حل شدن تنش بین غرب با ایران و حل شدن مسئله هسته‌ای در مناقصه‌های نفت و گاز کشور شرکت کند.
عامل سیاسی یا اقتصادی
پذیرفتن این ادعا که مسائل سیاسی هیچ تاثیری در خروج شرکت توتال از ایران یا به تعبیر دیگر عدم‌انجام سرمایه‌گذاری تازه در ایران ندارد بسیار کوته بینانه است. بدون شک شرکت توتال همچون دیگر شرکت‌های بزرگ جهان چشم به بزرگترین اقتصاد دنیا دوخته است و حاضر نیست روابط نزدیک خود را با این کشور از بین ببرد. بدون شک فشار دولتهای اروپایی و در این مورد خاص فشار دولت فرانسه هم در امتناع شرکت توتال در انجام سرمایه‌گذاری تازه در ایران تاثیر‌گذار بوده است.
البته نمی‌توان دلایل اقتصادی را کاملا رد کرد؛ زیرا به‌دلیل شرایط حاکم بر ایران و تحریم‌های غرب علیه کشور به‌خصوص تحریم‌های بانکی انجام کار اقتصادی در کشور مشکل‌تر شده و هزینه اجرای طرح‌ها افزایش یافته است. اما نمی‌توان نظر مدیر عامل شرکت توتال مبنی بر غیرسیاسی بودن این تصمیم‌گیری را پذیرفت.
زمانی که دومین طرح تحریمی علیه ایران به تصویب رسید و دومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران صادر شد دولت آمریکا از همراهان اروپایی خود خواست تا شرکت‌های خود را از ایران فرا خوانند.
به‌دنبال این دستور بسیاری از شرکت‌های اروپایی حجم فعالیت خود را با ایران کم کردند و برخی نیز کاملا از ایران خارج شدند ولی آمریکا و دولتهای اروپایی پا را از این فراتر نهادند و اعلام کردند ادامه همکاری با ایران سبب از بین رفتن فرصت‌های همکاری این شرکت‌ها با آمریکا خواهد شد و همین تهدید خیل عظیمی از شرکت‌های صنعتی را از ایران خارج کرد.
در این زمان تنها شرکت‌های فعال در صنعت نفت و گاز در ایران باقی‌مانده بودند زیرا در اثر طرح‌های تحریمی اول و دوم سرمایه‌گذاری در طرح‌های نفت و گاز آزاد بود. اگرچه این شرکت‌ها هم از انعقاد قرار دادهای جدید و اجرای طرح‌های تازه سر باز می‌زدند.
اما آمریکایی‌ها به همراهی متحدان اروپایی خود پا را از این هم فراتر نهادند و از شرکت‌های نفت و گاز خواستند تا از ایران خارج شوند. در پی این دستور شرکت‌های شل، رپسول و در نهایت توتال از شرکت در مناقصات جدید سرباز زدند و یکی یکی بازار پر رونق و پر پتانسیل ایران را ترک کردند.
بازی باخت - باخت غرب با ایران
بدون شک خروج شرکت‌های خارجی از ایران و تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور آسیب‌های بزرگی به اقتصاد ایران وارد می‌کند. عدم‌حضور شرکت‌های خارجی در صنعت نفت و گاز به معنای ادامه استخراج نفت از حوزه‌های فرسوده و جایگزین نشدن آنها با حوزه‌های تازه است. بنابراین عدم‌سرمایه‌گذاری می‌تواند تبعات بسیار مخربی برای اقتصاد کشور ایران داشته باشد ولی این اثرات منفی تنها برای ایران نیست، بلکه شرکت‌های اروپایی و کشورهای متبوعشان نیز از تحریم متضرر می‌شوند. ایران فرصت‌های زیادی را در اختیار شرکت‌های اروپایی قرار می‌دهد زیرا پتانسیل‌های زیادی دارد. این پتانسیل‌ها در صنعت نفت و گاز ایران بیشتر از دیگر بخش‌هاست و به همین دلیل شرکت‌های غربی تمایل زیادی برای حضور در این بستر اقتصادی دارند.
شایان ذکر است شرکت‌های غربی به‌دلیل فرصت‌های موجود در اقتصاد ایران بازار کشور را پر رونق می‌دانند و از حضور در این عرصه سود زیادی به دست می‌آورند.
خروج شرکت‌های غربی از ایران سبب از بین رفتن سهم بزرگی از درآمد و سودآوری آنها می‌شود که نتیجه آن کمتر شدن تولید ناخالص ملی کشورهای غربی است. بنا براین وضعیت ایجاد شده در جهان علیه برنامه هسته‌ای ایران همچون یک بازی است. یک بازی که هیچ کس در آن برنده نیست و یا به تعبیر بهتر بازی باخت - باخت است.
با ادامه تحریم‌ها و خروج شرکت‌های غربی از ایران هم اقتصاد این کشور آسیب می‌بیند و به‌دنبال آن تامین معاش و زندگی در ایران مشکل می‌شود و هم اینکه شرکت‌های اروپایی با کاهش درآمد و سودآوری زمینه را برای تنزل سطح درآمد ملی فراهم می‌کنند.
